Ομοιοπαθητική: μία σύντομη ιστορική αναδρομή

Ομοιοπαθητική: μία σύντομη ιστορική αναδρομή

Η Ομοιοπαθητική είναι μία εντελώς φυσική και φιλική προς τον άνθρωπο θεραπευτική τέχνη, χωρίς παρενέργειες, στηριζόμενη στη θεραπευτική αρχή του Ιπποκράτη «όμοια ομοίοις εισίν ιάματα». Ο όρος «ομοιοπαθητική» καθιερώθηκε από τον Γερμανό ιατρό Σάμουελ Χάνεμαν τον 18^ο αιώνα, έχοντας ως βάση τη θεωρία πως «τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια» (λατ. similia similibus curantur). Πολλοί γιατροί πριν από τον Χάνεμαν είχαν αναγνωρίσει ότι ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί με βάση τον νόμο των ομοίων. Πέρα από τον Ιπποκράτη, ήταν οι: Τόμας Σύντεναμ, Γκέοργκ Ερνστ Σταλ, Τζον Χάντερ και Μπέντζαμιν Μπελ, αλλά ο Χάνεμαμ ήταν ο πρώτος που καθιέρωσε τον όρο «ομοιοπαθητική» και θεωρείται ιδρυτικό της μέλος.

Σύμφωνα με την ομοιοπαθητική μία ουσία, που σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει τα συμπτώματα μίας ασθένειας, εάν χορηγηθεί σε ελάχιστες δόσεις μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη των συμπτωμάτων αυτών. Επίσης, ένα συστατικό που προκαλεί συμπτώματα σε ένα υγιές άτομο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει αυτά τα συμπτώματα, όταν εμφανιστούν σε ένα άρρωστο άτομο. Οι θεραπευτικές ιδιότητες των ομοιοπαθητικών φαρμάκων αυξάνονται εφόσον αραιωθούν και ανακινηθούν σωστά και μπορούν να θεραπεύσουν πέρα από την ασθένεια, ολόκληρο το άτομο, ψυχικά και σωματικά.

Ο Χάνεμαν μαζί με εθελοντές άρχισε να ερευνά την επίδραση που έχει η κατάποση διαφόρων ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό. Όλα τα συμπτώματα μαζί με τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες εμφανίστηκαν, καταγράφονταν. Ο ίδιος ο Χάνεμαν κατάπιε μία αρκετά μεγάλη ποσότητα φλοιού κιγχόνης, που χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία της ελονοσίας. Μετά την κατάποση εμφάνισε συμπτώματα με αυτά της ελονοσίας, όπως πυρετό, αρθραλγία και ρίγος. Μετά το πείραμα αυτό, ο Χάνεμαν έφτασε στο συμπέρασμα πως τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν συγκεκριμένες ασθένειες, προκαλούν τα ίδια συμπτώματα σε υγιείς οργανισμούς, όμοια με αυτά των ασθενειών που θεραπεύουν.

Υποστήριξε επίσης, πως οι μεγάλες δόσεις των φαρμάκων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιδείνωση της ασθένειας, για αυτό έκρινε απαραίτητη τη σωστή αραίωση των ουσιών πριν τη χορήγησή τους στον ασθενή, γιατί έτσι θα ήταν πιο αποτελεσματικά.

Ο Χάνεμαν υποστήριζε πως «προκειμένου να θεραπεύσετε ριζικά…θα πρέπει να ψάξετε για τα φάρμακα που μπορούν να διεγείρουν μια παρόμοια ασθένεια, όσο πιο όμοια τόσο το καλύτερο, στο ανθρώπινο σώμα». Επίσης, εισήγαγε ένα θεραπευτικό σύστημα με στόχο την εξάλειψη των γενετικών προδιαθέσεων που έχει κάθε οργανισμός για μία ασθένεια (επιγενετική).

Διάσημα πρόσωπα, όπως ο Μπετόβεν και ο Γκαίτε – και οι δύο σύγχρονοι του Χάνεμαν – παρακολουθούνταν από ομοιοπαθητικούς γιατρούς, με τον Γκαίτε μάλιστα να ισχυρίζεται πως η άρνικα του έσωσε τη ζωή, ρίχνοντας τον υψηλό πυρετό που είχε.

Η ομοιοπαθητική άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής τον 19^ο αιώνα και ειδικότερα στην αντιμετώπιση των μολυσματικών επιδημικών νοσημάτων, όπως η χολέρα, με τα ομοιοπαθητικά νοσοκομεία να παρουσιάζουν μικρότερο αριθμό θανόντων απ’ ότι τα συμβατικά νοσοκομεία, με αποτέλεσμα τη σταδιακή εγκατάλειψη θεραπειών, όπως η κάθαρση και η αφαίμαξη και η στροφή σε πιο αποτελεσματικές επιστημονικές θεραπείες. Δεν έλειπαν βέβαια και οι αντιδράσεις και η κριτική ενάντια στην ομοιοπαθητική, κρίνοντάς την ως αναποτελεσματική, με πολλές σχολές ομοιοπαθητικής να κλείνουν και πολλοί ομοιοπαθητικοί ιατροί να εγκαταλείπουν την πρακτική της. Ένας σφοδρός πολέμιος της ομοιοπαθητικής ήταν και ο προσωπικός ιατρός της Βασίλισσας Βικτωρίας.

Η πλήρης και δυναμική αναβίωση της ομοιοπαθητικής έγινε τον 20^ο αιώνα, και κυρίως τη δεκαετία του 1970 με το κίνημα New Age και τη συμβολή του Έλληνα ομοιοπαθητικού Γεώργιου Βυθούλκα, ο οποίος το 1995 εγκαινίασε τη «Διεθνή Ακαδημία Κλασικής Ομοιοπαθητικής» στην Αλόννησο και το 1996 έλαβε το «Εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ» (ή Βραβείο Ορθής Διαβίωσης) στη Στοκχόλμη. Η προτίμηση των βιολογικών προϊόντων, η στροφή προς τη φύση και τις θεραπευτικές της ιδιότητες και η ολοκληρωμένη θεραπεία που προσφέρει σε σώμα και ψυχή μέσα από την εξατομικευμένη προσέγγιση του ομοιοπαθητικού ιατρού, έχει κάνει την ομοιοπαθητική αρκετά δημοφιλή στην εποχή μας με την εισαγωγή της διδασκαλίας της Ομοιοπαθητικής σε πολλά πανεπιστήμια ανά τον κόσμο.